fb youtube
Strona główna Aktualności

Powstanie Styczniowe na terenie gminy Jedwabne

zdjęcia artykułu 1
2024-01-22 11:00 | Opublikował: Adrian Górski | Ilość wyświetleń: 712
Foto

Powstańcy z gm. Jedwabne (brak danych, ustaleni tylko nieliczni)

  1. Stanisław Dominik Bagiński 06.04.1844 w Kotówku, syn Józefa i Rozalii Konopka, poszedł do powstania i nie powrócił, los nie znany przekaz Mierzejewski Kotówek.
  2. Stanisław Bukowski 1825 w Mocarzach Budnych, ksiądz brał udział w powstaniu, los nieznany z przekazu uczestników powstania służył w oddziale Wawra.
  3. Lubomir Leon Chrzanowski ur w Małachowie 07.03.1839 syn Józefa i Marianny Stoczyńskiej, zamieszkały w Kaimach, wydany przez pruskiego zarządcę Meyera, schwytany przez kozaków i powieszony w 21.06.1864 w Lemanie, pozostawił żonę i 8 miesięcznego syna Antoniego, (Zieliński- Bitwy i potyczki….)
  4. Józef Kisielewski ur i zamieszkały w Kotowie Plac, przeżył powstanie ukrywał się, zamieszkał w Taraskowie.
  5. Franciszek Męczkowski ur w Grądach Dużych 03.12.1846 syn Felicjana i Franciszki Górskiej, wstąpił do oddziału Wawra walczył jako strzelec, był ranny w rękę, brał udział w bitwie pod Sieburczynem, jako jedyny przeżył natarcie kozaków, ukrywał się, zamieszkał w Kamiankach, w 1933 awansowany na podporucznika i odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami w 70 rocznicę wybuchu powstania obchodzoną w Grajewie. Zmarł 13.03.1936 r, pochowany na cmentarzu w Burzynie grób zachował się.

  1. Mateusz Mogielnicki ur w Brzostowie w 1844, przeżył powstanie, ukrywał się. Zmarł w Jedwabnem, pochowany na cmentarzu parafialnym. Przekaz z gazety okres powstania.
  2. Józef Przestrzelski ur 01.10.1831 w Boguszkach syn Grzegorza i Marianny Olszewskiej w 1853 bierze ślub z Rozalią Gniewoszewską i zamieszkują w Bronakach Pietraszych. 16.03.1866 skazany na zsyłkę. Nie powrócił.
  3. Eugeniusz Rembieliński właściciel dóbr w Jedwabnem, syn Rajmunda pomagał powstańcom, wyemigrował do Wiednia.
  4. Antoni Romanowski mieszkaniec Jedwabnego zamordowany przez kozaków 11.08.1864 w folwarku Dumble pow. Sejneński.

Pomnik Powstańców Styczniowych koło wsi Orlikowo gm. Jedwabne.

Pierwotnie pomnik powstał w 2013 roku, a w 2020 został odnowiony. Tą drogą 30.03.1863 roku przechodził oddział Powstańców Styczniowych pod dowództwem pułkownika Konstantego Ramotowskiego ps. Wawer, udających się do dworu w Białaszewie. Ojciec Wawra urodzony w Grądach Wielkich gm. Jedwabne, Wawer miał rodzinę – stryja w Grądach oraz rodzinę ze strony pradziadka w Orlikowie również Ramotowskiego. Powstańcy szli od dworu w Korzenistym (Kisielnicki Witold) byli ścigani przez kozaków. Przechodzili tą drogą w godzinach popołudniowych. Było pochmurnie i deszczowo, na polach zalegały resztki śniegu (relacja powstańca).

 

                  6 lipca 1863 roku, bitwa pod Sieburczynem

Rozegrana wczesnym rankiem, jedna z największych bitew na Ziemi Łomżyńskiej wygrana przez powstańców. Zginęło bezpośrednio w bitwie 27 powstańców, trzech zmarło w lazarecie w Burzynie i dwóch w Grądach Woniecko. Bezpośrednio zginęli pod Sieburczynem i Samborami:

Maksymilian Ewelina, Maciej Pietraszewski, Zaręba 30-letni pisarz prewentury z Olszonki, absolwent V klasy gimnazjum łomżyńskiego, Piotr Sawicki lat 40, kancelista magistratu w Augustowie, Emilian Piasecki podoficer 17 letni syn organisty z Suwałk, Rościszewski syn prezydenta miasta Suwałki, Sarankiewicz lat 16, syn Piotra, uczeń VI klasy gimnazjum suwalskiego, Antoni Woronowicz, uczeń gimnazjum łomżyńskiego, Józef Michałowski lat 28, syn włościanina z Łomżycy kancelista trybunału w Łomży, Alfons Modzelewski lat 28 kancelista rządu gubernialnego w Suwałkach, Marceli Ostafiński z Warszawy porucznik strzelców, Ostafiński lat 29 absolwent Wydziału Technicznego w Krakowie, urzędnik kolei warszawsko-wiedeńskiej, major Ludwik Liczbiński, Michał Czępiński dowodzący pododdziałem strzelców. 13 lipca 1863 roku ksiądz Szczerbiński umieszcza wpisy w księdze zgonów parafii Burzyn kolejnych dwóch powstańców: Paweł Boczanowski vel Boczkowski z Poniewieża (Litwa) lat 21 oraz powstaniec nazwiskiem Raszek lat 32, dnia 14 lipca umiera trzeci z powstańców nieznany z imienia i nazwiska. Oryginalny opis zwłok 30 powstańców zachował się do dziś i znajduje się w księdze zgonów parafii Burzyn w archiwum parafialnym w Burzynie.

Ksiądz proboszcz Wincenty Szczerbiński nie widział zwłok, przepisał tylko protokół sporządzony przez komisję carską z dnia 8 lipca, protokół był w języku rosyjskim dostarczony przez sołtysa wsi Sieburczyn Franciszka Kozłowskiego oraz Wiktora Sulewskiego. Bitwa rozegrała się według sołtysa wsi Sieburczyn przed 6 rano. Ciała poległych pod Sieburczynem prawdopodobnie nie spoczęły na cmentarzu parafialnym w Burzynie.

Udało się zidentyfikować dwóch powstańców ze zdjęć powstańczej prasy, którzy zginęli pod Sieburczynem są to: Marceli Ostafiński oraz Władysław Zaręba. Potwierdzona również informacja – Emilian Piasecki ur w Augustowie 75/1845, w 1845 roku zamieszkały w Suwałkach syn organisty Justyna (ur.1812) i Marianny Modzelewskiej.

                                                         

                                         Władysław Zaręba                   Marceli Ostafiński

Śmierć porucznika Ostafińskiego pod Sieburczynem jest bardzo prawdopodobna, ponieważ był on porucznikiem strzelców, jak przekazywał Franciszek Męczkowski również z oddziału strzelców (jedyny ocalały) wszyscy strzelcy zginęli podczas natarcia jazdy kozackiej.

Potyczki stoczone w Jedwabnem.

26.02.1864 wieczorem porucznik Wolski zabił 2 żołnierzy stojących na pikiecie.

09.04.1864 porucznik Obuchowicz zaatakował patrol kozacki zabijając trzech kozaków, tracąc jednego powstańca.

17.04.1864 Bugielski stoczył potyczkę z załogą kozacką w Jedwabnem bez strat w ludziach.

 

logo
Miasto Jedwabne
miasto z potencjałem